Mest wordt digestaat, hoe gebruik ik dit op mijn percelen?

13 augustus organiseerde B3W, de Begeleidingsdienst voor een Betere Bodem- en Waterkwaliteit, een thematisch uitwisselingsmoment rond het gebruik van digestaat. Gebruik je digestaat of krijg je soms een aanbod om digestaat af te nemen? Ben je benieuwd of digestaat een gelijkaardige werking heeft zoals drijfmest op je percelen? Maak dan kennis met landbouwer Bjorn Moyaert die jullie graag uitlegt hoe hij het digestaat, verkregen uit zijn eigen pocketvergister, gebruikt.

Wat is digestaat?

Digestaat is het eindproduct na anaerobe vergisting van dierlijke mest of plantaardige reststromen. Zodra dierlijke mest in de vergister gaat wordt het volledige volume aan digestaat aanzien als dierlijke mest. Komt er geen dierlijke mest aan te pas, dan is het digestaat een ‘andere meststof’ en kan het bovenop de gebruiksruimte van dierlijke stikstof aangewend worden. Naast het gebruik van ruw digestaat kan je het digestaat ook verder gaan bewerken tot afgeleide producten, elk met hun eigen kenmerken.

Wat deed Bjorn kiezen voor een pocketvergister?

Na het plaatsen van een melkrobot werd de nood aan elektriciteit groter op Bjorns bedrijf, zo was de keuze om voor een pocketvergister te kiezen snel gemaakt. Ondertussen werd een 2^de melkrobot bijgeplaatst en wordt er heerlijk hoeveijs geproduceerd. Door de constante stroombehoefte heeft Bjorn geen last van het afschaffen van de terugdraaiende tellers, want 90% van de geproduceerde elektriciteit wordt direct verbruikt. Naast elektriciteit levert de pocketvergister ook warmte, waarmee Bjorn huishoudelijk water opwarmt. Het restproduct van de pocketvergister, het digestaat, wordt in een bovengrondse silo gestockeerd zodat dit in het voorjaar uitgereden kan worden.

Dagelijks voedt Bjorn de pocketvergister 4 keer met drijfmest. Zo blijft de mest maximaal 6 à 7 dagen in de mestkelder zitten. Omdat Bjorn volle vloeren heeft in zijn stal droogt de mest sneller op, wat maakt dat de mest - die naar de pocketvergiser gaat - in de zomer soms te dik is. Uit de groep aanwezigen kwam het advies om de mest te scheiden en zo de dunne fractie terug te laten vloeien om de juiste viscositeit te behalen.

Verschil digestaat en drijfmest?

Bjorn geeft aan dat digestaat een zeer uniform product is wat makkelijk toegepast kan worden op het veld. Zo moet niet meer gemixt worden en zijn er bij het uitrijden nooit verstoppingen. Bjorn neemt regelmatig een analyse van zijn digestaat: de samenstelling qua totale stikstof en fosfor ligt redelijk dicht bij de forfait van runderdrijfmest. “Wel is er een duidelijk verschil in minerale fractie”, zegt Bjorn. “Bij het toedienen van digestaat in mijn gras zie ik veel vlugger resultaat dan wanneer ik drijfmest zou toedienen.” Dit is ook wat uit talrijke proeven blijkt. De eerste weken na toediening zien we meer nitraten in de bodem wanneer er digestaat ipv drijfmest gebruikt wordt.

Digestaat bevat ongeveer 30% minder organische koolstof en droge stof dan drijfmest. De totale hoeveelheid aan nutriënten blijft ongeveer gelijk, maar de verhouding minerale stikstof is wel groter. Hierdoor kan dus ongeveer 20% meer snel beschikbare stikstof vrijkomen direct na toedienen ten opzichte van drijfmest. De organische stof die na vergisting nog niet is afgebroken, bevat weliswaar nog organisch gebonden stikstof die langzaam vrijkomt. Let dus op, want digestaat die in het voorjaar is toegediend kan daardoor nog voor een behoorlijke stikstofnalevering in het najaar zorgen.

Omdat digestaat voortkomt uit vergisting met veel verschillende inputstromen, is de samenstelling van digestaat zeer variabel en is het zeer belangrijk om je te baseren op analysecijfers. Zo weet je exact hoeveel stikstof en fosfor je toedient.

Een grote vraag bij het publiek was of het gebruik van digestaat een invloed heeft op het koolstofgehalte van de percelen.  Digestaat bevat namelijk minder organische koolstof maar wel meer stabiele organische koolstof. In de huidige proeven zien we geen significant verschil in de evolutie van het koolstofgehalte in de bodem. Het al dan niet gebruiken van groenbemesters, granen in de teeltrotatie , stalmest, compost,… hebben hier een veel grotere invloed op.

Waar gebruik ik het beste mijn digestaat?

Door de tweespalt tussen snelle minerale en trage organische stikstof bij digestaat gebruiken we dit het beste bij teelten die snel stikstof en lang stikstof nodig hebben. Bjorn gebruikt zijn digestaat bij voorkeur op zijn gras, bieten en vroege aardappelen + vanggewas. Anderen aanwezige landbouwers gebruiken het digestaat ook in hun graszaad en wintertarwe met vanggewas of nateelt. Al deze teelten nemen lang en snel stikstof op wat maakt dat ze een goede keuze zijn voor het toedienen van digestaat volgens het 4J-principe.

Digestaat toediening volgens de 4J’s.

• Juiste mestsoort: heeft je teelt snel veel stikstof nodig en ook lang (of korte teeltduur + vanggewas)? Dan is digestaat een geschikt product voor jouw gewas.
• Juiste tijdstip: dien het digestaat vlak voor zaaien of planten toe, zo vermijden we dat de grote hoeveelheid snelbeschikbare stikstof uitspoelt.
• Juiste dosis: afhankelijk van de teelt, voorvrucht, bemestingsstrategie (fractioneren) en de kenmerken van jouw perceel (oa. % koolstofgehalte) moet de dosis aangepast worden.
• Juiste methode: digestaat heeft een iets hogere pH dan drijfmest, wat maakt dat er meer emissies mogelijk zijn. Dien digestaat dus zeker emissiearm toe, ook op akkers.

Wetgeving

Digestaat kan zowel dierlijke mest als een andere meststof zijn. Dit verschil zorgt ervoor dat er andere regels gelden voor de toe te dienen hoeveelheid. Meer info hierover kan je vinden op de website van de VLM.

Tot slot werd er in de groep ook gepraat over de veiligheid. Gebruik bij het werken aan de pocketvergister steeds gepast veiligheidsmateriaal. De voornaamste gevaren kun je hier terugvinden.

Meer weten?

De presentatie van het thematische uitwisselingsmoment ‘Mest wordt digestaat, hoe gebruik ik dit op mijn percelen’ van vrijdag 13 augustus kun je hier raadplegen. Voor meer informatie kun je contact opnemen met anneline.brouckaert@b3w.vlaanderen.be.

Wil je ook graag een thematisch uitwisselingsmoment bijwonen of wil je graag meer weten over andere mestproducten? Word dan lid van de groep ‘mestproducten’ of hou onze evenementenpagina in de gaten.