Op de Werktuigendagen van 23 en 24 september was ook B3W aanwezig. We legden er de focus op het onderwerken van groenbemesters, aan de hand van niet-kerende bodembewerkingen. Enerzijds vond je er een eiland met verschillende machines opgesteld, en anderzijds een demonstratieveld waarop deze dan gedemonstreerd werden. Elk van de machines kan gebruikt worden voor ondiepe bodembewerkingen bij het inwerken van vanggewas.
Groenbemesters zijn vandaag een standaardpraktijk in onze Vlaamse land- en tuinbouw. Enerzijds omdat het moet (wettelijk), maar ook omdat het goed is voor de bodem. Ondiepe bodembewerking beperkt namelijk erosie en bodemverdichting, en het verhoogt de aanwezigheid van organisch materiaal in de bodem, waardoor de weerbaarheid van de bodem in extreme omstandigheden zoals overmatige regenval verhoogd wordt. Het is dan wel essentieel om bij tussenzaai van een vanggewas, het gewas ook oordeelkundig in te kunnen werken. De eerste voorjaarsbewerking (het vernietigen van groenbemester), is vaak bepalend voor de rest van het seizoen: de grond kan uitdrogen, onkruiden moeten zeker bestreden zijn,... Bij niet-kerende bodembewerking werkt dit anders dan bij ploegen, en bij extreme weersomstandigheden wordt dit steeds moeilijker.
Welke groenbedekker werd ingezaaid voor de demonstratie?
Er werd gekozen voor een groenbedekkermengsel met meer dan 10 soorten, dit zorgt voor een betere weerstand tegen verschillende weersomstandigheden en ziektes, maar ook ondergronds wordt het bodemleven extra gestimuleerd. Dit zorgt er op zijn beurt dan weer voor dat de bodem steviger en weerbaarder is, maar ook meer stikstof zal leveren, aangezien het bodemleven verantwoordelijk is voor de mineralisatie.
De groenbemester werd op 18 augustus ingezaaid, later dan verwacht door de late oogst van graan op dit perceel. Toch was de groenbemester al redelijk ontwikkeld met een hoogte van 15 cm. Met nog 3 weken extra om door te groeien, zou zeker een biomassa van 2-4 ton droge stof per hectare bereikt kunnen worden. Op de werktuigendagen van 23-24 september werd uitleg gegeven over de machines, met vervorlgens een demonstratie van elk van de machines.
Welke machines waren aanwezig?
Hier vind je een opsomming van de machines die aanwezig waren op de werktuigendagen, dankzij de verschillende constructeurs. Voor elk van deze machines is een VLIF steun mogelijk van wel 40 en 50%.
Het gaat over een 6-tal machines:
1. Schijveneg: Vaderstad CRXT 425
2. Snijwals + cultivator: Steeno gecombineerde machine: vooraan Disco-mulch en achteraan Multitasker
3. Koeckhoven met Moreni mulchkopeg en ecoploeg
4. Cultivator: Lemken karat 10-300
5. Snijwals + precisiecultivator: Treffler combi vooraan een TSW - snijwals, achteraan TGA - precisiecultivator
6. Klepelmaaier + cultivator: Kruse combi Ducker UM klepelmaaier en EUM vibrocat
7. Biofrees: Agrocro machinery met Brevi-agri biofrees b 170 vv300
8. precisiecultivator + frees: De Agribiosolutions Kvick-Finn Bio 2800
9. Schijveneg: Fliegl kettingschijveneg
1. Vaderstad CRXT425
De CRXT is een doorontwikkelde schijveneg, waarbij met 'crosscutter aggressive disks' gewerkt wordt. Dit zijn gekartelde schijven die onder een hoek geplooid zijn. Deze schijven werken ondiep en intensief: 2 à 3 cm tot een 10-tal cm diep. De diepte-instelling gebeurt hydraulisch, waarbij de armen bewegen tegenover de rol. De gekartelde disc zorgt voor een goede bodempenetratie. De schijven staan onder een hoek op een arm met rubberen veerdemper, dit zorgt voor een goede bodemvolging. Er zijn verschillende nalooprollen mogelijk. Deze machine is een capaciteitsmachine, en kan nauwkeurig werken aan hoge rijsnelheden.
2. Steeno gecombineerde machine: vooraan Disco-mulch en achteraan Multitasker.
De Disco-mulch is een snijwals die vooraan of achteraan op de machine gemonteerd kan worden, beschikbaar van 3 tot 6 m werkbreedte. Hij bestaat uit een messenwals, met daarachter twee rijen gewafelde schijven die in diepte instelbaar zijn. Beide rollen zijn bodem-aangedreven. De groenbemester wordt in twee richtingen gesneden of gekneusd. Onze ondervindingen zijn dat deze machine eerder kneust dan snijdt, en dus effectief is voor groenbemesters met stengel zoals gele mostord, facelia, haver. Het werkt minder effectief tegen doorgroeiende groenbemesters zoals gras, omdat de machine niet genoeg in de grond werkt (zoals bijvoorbeeld een schijveneg). Hier ook zijn hoge rijsnelheiden mogelijk.
Multi-tasker: 3 balks cultivator met 11 hoge, licht gebogen tanden, die licht trekken en goed mengen. Geschikt voor oppervlakkige bewerking (5 cm) tot diepe grondbewerking (35 cm). Voor ondiepe bewerking kunnen vleugels van verschillende breedtes op de tand gebout worden, voor diepe grondbewerking zijn verschillende toppen mogelijk. Na de tanden komt een gekartelde schijf voor nivelleren. Er is keuze uit 9 rollen om te monteren, afhankelijk van de noden van jouw bedrijf. Deze rollen zijn hydraulisch instelbaar (werkdiepte)
We merken op dat de machine snel te diep neigt, en dat bij losse gronden een buldozer-effect ontstaat.
3. Koeckhoven met Moreni mulchkopeg en ecoploeg
De Moreni mulchkopeg bezit 3 samurai-messen per rotor, met horizontale snijplaatjes op de tand. Er zijn 10 tot 14 rotoren mogelijk per 3 meter. Zo ontstaat er een verticaal en horizontaal snijvlak. Lichte groenbemester wordt bovengronds gekneusd of gesneden, voor doorlevende groenbemesters moet de machine iets dieper afgesteld worden.
Bron: Koeckhoven
De ecoploeg werd ontwikkeld voor ondiep werken op 5-15 cm, optimaal op 10-12 cm. Er wordt meestal gewerkt met 8-9 risters voor 3 m werkbreedte. Het zorgt voor een goede kering en onderwerking van de groenbemester, ook zonder voorploeg. Er wordt op de grond geschraapt, waardoor geen snijvlak ontstaat, en geen compactie in de ploegvoor. Het trekt licht en werkt met een grote werkbreedte.
Deze ecoploeg kan een compromis zijn tussen niet-kerend werken en ploegen als het perceel niet voldoende gewasvrij kan gemaakt worden.
4. Lemken karat 10-300
Deze machine bestaat uit 10 tanden verdeeld over 3 rijen, egaliserende schijven en rol (verschillende rollen mogelijk). Met smalle beitels kan diep gewerkt worden, voor ondiep werken kunnen brede deltacut-scharen gebruikt worden. Deze deltacut-scharen zijn vlak snijdend, 2-5 cm diep werken is mogelijk. De machine bezit een snelwisselsysteem, dat ervoor zorgt dat alle tanden in 10-tal minuten kunnen gewisseld worden. Omdat de tanden sneller kunnen verwisseld worden, kan ook sneller de juiste tand gebruikt wordt voor een bepaald werk.
Wij ondervinden een voorkeur voor een open kooirol. De combinatie met een naloopeg zorgt voor beter lostrekken van gewasresten en onkruiden.
Dit type cultivator zien we als polyvalente machine op kleine en middelgrote bedrijven die willen experimenteren met niet-kerende bodembewerking. De machine kan aangepast worden aan het bedrijfstype. Niet het beste in de afzonderlijke disciplines, maar wel een allrounder.
5. Treffler combineert vooraan een TSW - snijwals en achteraan TGA - precisiecultivator
De TSW - snijwals wordt in front gemonteerd, met stuurbok. De rol drukt het gewas plat en de dubbele snijwals snijdt en kneust het. De voorste rol drijft de tweede rol aan met gelijke snelheid, de tweede rol snijdt dan tussen de eerste rol in.
De TGA-precisiecutivator is speciaal ontwikkeld om zeer ondiep vollevelds te snijden. Groenbemesters, gewasresten en winteronkruiden worden efficiënt verwijderd, waardoor de bodem minimaal verstoord wordt, en uitdroging geminimaliseerd wordt. Deze eigenschap maakt de machine ook uitermate geschikt om de grond in het voorjaar vrij van onkruid te houden. We noem deze handelingen ook wel schrapen, schoffelen, schaven of scheren. Bij niet-kerend bodembewerkingen (NKB) wint deze strategie aan belang, ten koste van bijvoorbeeld de schijveneg.
Het betreft een 3,5 balks machine met groot volume. De verende lange, starre tanden zorgen voor een uitstekende bodempenetratie en een vlak snijvlak. Eerdere pogingen met omgebouwde zaaicombinaties wezen uit dat veertanden te zwak waren. De machine is voorzien van vlakke ganzevoeten met hardmetalen snijvlak, waarbij een overlap van 8 cm als minimum geldt om te voorkomen dat onkruiden tussen de messen glippen. Deze constructie staat garant voor een lange levensduur, behouden van scherpe messen en voorkomt dat het mes onderaan bol wordt.
Voor nauwkeurige diepte-instelling beschikt de machine over pendelende tandemwielen aan de voorzijde. Deze machine is ontworpen voor zowel front- als achteraanbouw. In de frontale configuratie kan het bijvoorbeeld worden gecombineerd met een rotorkopeg aan de achterzijde. In de achteraanbouwconfiguratie is het compatibel met een klepelmaaier aan de voorzijde, evenals met messenrol en naloopeg.
Dankzij de mogelijkheid tot ondiep werken is de machine ideaal voor taken zoals het losmaken en laten opdrogen van groenbemester en het aanpakken van kiemend onkruid. De ondiepe werking vereist weinig kracht en maakt hoge rijsnelheden tot 10 km/u mogelijk. Herhaling van deze bewerking is vaak nodig bij niet-kerende bodembewerkingen.
Voor kleine bedrijven kan de machine wellicht kostbaar zijn, waarbij alternatieven zoals de Lemken of EUM vanwege hun veelzijdigheid wellicht betere opties zijn. Voor bedrijven die al beschikken over een voorzetwoeler en cultivator, kan deze machine echter een waardevolle overweging zijn.
6. Kruse combi Ducker UM klepelmaaier en EUM vibrocat
De Ducker klepelmaaier is onmisbaar bij NKB, maar bewijst ook zijn nut bij ploegen, vooral bij zwaar ontwikkelde groenbemesters. Het verkleint gewasresten, waardoor er minder problemen ontstaan bij vervolgbewerkingen zoals cultiveren, planten/zaaien en eggen. Door gewasresten te kneuzen, stimuleert de machine het bodemleven en bevordert het de snellere afbraak.
De Ducker is ontworpen voor het verwerken van zware gewassen, met zware slagklepels gemonteerd op een grote wals. De klepels, gemaakt van gebogen veerstaal, en de twee tegenmessen onder de kap maken de machine krachtig en efficiënt. De ruime ruimte onder de kap stelt de machine in staat om grote massa's te verwerken. De grote looprol van 24 cm achteraan zorgt voor soepel rollen over de grond, zelfs op oneffen terrein. Met de sideshift is zijdelings verplaatsen mogelijk, ideaal voor het afwerken van zijkanten van percelen.
De EUM Vibrocat is een polyvalente, veelzijdige, lichte cultivator met een diepte van 5 cm. Met een grote looprol, zijborden en randschijven zorgt het voor een vlakke bewerking. Het dubbele frame, waarbij het grijze frame uitwisselbaar is voor andere tools zoals een schijveneg of zaaibedcombinatie, biedt flexibiliteit. De hydraulisch instelbare diepte via een parallel systeem maakt nauwkeurige diepte-instelling mogelijk.
De Sternkracker naloopwals van de EUM Vibrocat verkleint groen materiaal en werkt het naar boven, waardoor het ook afzonderlijk in de frontpositie kan worden gebruikt voor voorbewerking in combinatie met zaaibedbereiding.
De Kerner X-cut solo, verdeeld door Packo, is een vergelijkbare machine als de Discomulch van Steeno. Met een frontopstelling en zwevende positie voor sturing, biedt het twee rijen met een rol van 40 cm op rubberen silent blok met 8 snijmessen, die aan beide zijden bruikbaar zijn. De tweede rij heeft gekartelde snijschijven op rubberen ophanging. De verdeling van het gewicht over beide rollen kan mechanisch/hydraulisch worden aangepast en de machine is verkrijgbaar in werkbreedtes van 3 tot 6 m.
7. Agrocro machinery met Brevi-agri biofrees b 170 vv300
Klassieke frezen werken vaak te diep en intensief, waardoor ze als het ware een koffiemolen worden. De biofrees of mulchfrees daarentegen is een doordachte evolutie van de frees en een uiterst geschikte machine om levende groenbemesters efficiënt te vernietigen. Dit geldt zowel voor tussengroenbemesters als voor overwinterende varianten zoals Japanse haver en gras.
Voorbewerking met een klepelmaaier is aan te bevelen, vooral bij lichte groenbemesters, aangezien deze biofrees anders te intensief kan zijn en andere machines nodig zijn.
Wat de biofrees onderscheidt van de gewone frees zijn de opvallend grote dubbele loopwielen aan de voorzijde. Deze dragen de machine en zorgen voor diepteregeling, met een groot draagvlak voor stabiliteit. De freesmessen zijn haaks geplaatst met een extra lang snijvlak, waardoor ze vlak snijden en het volledige oppervlak bewerken. De combinatie van deze elementen maakt een zeer ondiepe werking van 2 à 3 cm mogelijk, waardoor een mulchlaag ontstaat en de structuur onderin ongemoeid blijft, wat de bodembescherming ten goede komt.
Een hydraulische klep opent de machine, waardoor aarde en gewas achterwaarts worden geworpen. De robuuste aandrijving en hogere snelheid dragen bij aan de capaciteit van de machine.
Bekijk hier nog een filmpje over deze machine.
8. De Agribiosolutions Kvick-Finn Bio 2800
De Agribiosolutions Kvick-Finn Bio 2800 is van Finse makelij en oorspronkelijk ontwikkeld voor de bestrijding van kweek. Later is het toepasbaar gemaakt voor andere wortelonkruiden met stevige wortels. Aan de voorzijde van de machine bevinden zich 3 rijen met zware ganzevoeten, die de grond volvelds in de diepte snijden. De messen hebben een ruime overlap en zijn beschikbaar in verschillende uitvoeringen, zowel vlak als stekend.
Achteraan is er een krachtige aangedreven pennenrol die door de aarde trekt en de massa omhoog gooit. De pennenrol kan voorzien zijn van zware veertanden of vaste hardoxtanden, met een sorterend effect door de zwaartekracht. De grond valt sneller dan de plantendelen, waardoor deze bovenop komen en sneller uitdrogen. Voor een optimaal resultaat is herhaalde bewerking nodig, zowel binnen het seizoen als over meerdere seizoenen.
De machine is verder doorontwikkeld met onder andere een dieptewiel aan de voorzijde. Hierdoor is het ook bruikbaar voor het ondiep vernietigen van groenbemesters en graszoden, waardoor het een veelzijdige combinatie vormt van precisiecultivator en frees.
9. Fliegl ketting schijveneg
We sluiten af met de Fliegl ketting schijveneg, die werd gedemonstreerd door Pauwels. Dit is een zeer eenvoudig concept met een zware ketting waarop schijven zijn opgesteld. De opstelling is in een ruitverband, wat zorgt voor een goede bodemvolging. De machine werkt op een diepte van 5 à 6 cm en heeft een indrukwekkende breedte van 6,8 m; in combinatie met een hoge rijsnelheid. Hierdoor is het een capaciteitsmachine geschikt voor stoppelbewerking, het inwerken van mest en het vernietigen van groenbemesters.
De instelling van de machine is relatief eenvoudig. Het moet vlak worden gesteld en voor het ruitvormig aanpassen staan de schijven meer of minder haaks op de rijrichting. Hierdoor is de agressiviteit van de machine instelbaar naar behoefte.
Hoe weet ik nu welke machine ik nodig heb?
Om dit te bepalen stellen we de vraag: wat verwacht je en wat moet de machine doen? Is dit groenbemester onderwerken, maar ook compactie opheffen? Onkruid aanpakken? Mest inwerken? Elk van deze toepassingen zullen de keuze voor een bepaalde machine bepalen.
Dit overtuigingsveld wordt opgevolgd door B3W-begeleiders Zoë Borry (zoe.borry@b3w.vlaanderen.be) en Brecht Catteeuw (brecht.catteeuw@b3w.vlaanderen.be) van Inagro.
Gelieve inloggen of registreren om commentaar te geven.